Najstarszy etap dziejów szkoły rozpoczyna umowna data - 1180
rok, która łączy się z działalnością oświatową czynnych
przy kolegiacie św. Michała benedyktynów (około 1156-1187), a
następnie kanoników regularnych (od około 1190 roku do
początków XIII wieku). Pierwszym znanym nauczycielem był
Witalis, wymieniony jako "scholastyk św. Michała" w
zachowanym dokumencie z 1249 roku. Szkoła Płocka była zapewne
typu trivium, uczono w niej po łacinie gramatyki, retoryki i
dialektyki. Dawała najniższy stopień wykształcenia.
W 1611 roku biskup Szyszkowski sprowadził z Pułtuska absolwenta retoryki, który podjął nauczanie w dawnej szkole kolegiackiej św. Michała. W 1626 roku jezuici płoccy otworzyli uczelnie z 5 niższymi klasami. Wkrótce uruchomiono 3-letni kurs filozofii oraz 4-letnie studium teologii. Bezpłatność szkoły umożliwiała kształcenie się licznym synom szlachty i mieszczan.
Od połowy XVII wieku zaznacza się systematyczne obniżanie
poziomu nauczania. Reforma szkół jezuickich zachodzi
powszechnie od 1750 roku. W kolegium płockim wykładana była
wówczas arytmetyka i geometria, w 1769 roku otwarto tu również
szkołę architektury
Szkoła Płocka została upaństwowiona przez Komisję Edukacji Narodowej po kasacie zakonu jezuitów. W szkole bylo 6 klas, przy czym kurs piątej był dwuletni. Językiem wykładowym stał się język polski. W programie uwzględniono szeroko przedmioty matematyczno-przyrodnicze, zajęcia praktyczne, wychowanie obywatelskie i fizyczne.
Obok nauczycieli ex-jezuitów zaczęli uczyć nauczyciele
świeccy.Obraz Szkoły Podwydziałowej przedstawiał się
korzystnie - była właściwie administrowana i osiągała
doskonałe wyniki nauczania.
Po drugim rozbiorze Szkoła Płocka została przemianowana na
Gimnazjum Akademickie. Na razie zostawiono polskich nauczycieli,
jednak w planach była germanizacja szkoły.
W czasach Księstwa Warszawskiego Szkoła otrzymała nazwę
Departamentowej. Początkowo, wobec odpływu młodzieży do
wojska i trudnych czasów wojennych, czynne były tylko 3 niższe
klasy, od 1809 roku uruchomiono wszystkie sześć. Wykładowców
było dziesięciu, uczniów przeszło dwustu.
W utworzonym na Kongresie Wiedeńskim (1815) Królestwie Polskim przywrócono podział administracyjny, stąd zmiana nazwy szkoły.
Poziom nauczania i wychowania był wysoki, nauczyciele byli
bardzo wymagający. Jednym ze sposobów zachęty młodzieży do
poważnego traktowania obowiązków uczniowskich była
"Księga Sławy", upamiętniająca nazwiska najlepszych
uczniów i "Księga Czarna", do której wpisywano
nazwiska uczniów ukaranych za wybryki. W 1822 roku wprowadzono
obowiązek noszenia mundurów.
W związku z nowym podziałem administracyjnym Królestwa Polskiego, Szkoła Płocka rozpoczęła następny etap swego rozwoju jako Gimnazjum Gubernialne, nazywano ją także Gimnazjum Rządowym. W Guberni Płockiej była to jedyna szkoła, posiadająca prawo wydawania świadectw maturalnych.
Program nauczania realizowany był w toku 8-letniej nauki, 3 klasy wyższe były zróżnicowane na typ filologiczny i techniczny. Do wszystkich klas jako przedmiot nauczania wprowadzono język rosyjski. Ograniczaniu polskiego charakteru szkoły towarzyszyło zwalczanie przejawów postępu i wolności.
W 1840 roku władze carskie zniosły odrębność szkolną Królestwa Polskiego, tworząc Okrąg Naukowy Warszawski, podporządkowany Ministerstwu Oświaty w Petersburgu. Po tej reformie gimnazjum stało się szkołą 7-klasową, klasy techniczne zostały zlikwidowane. Od 1845 roku nastąpiły ograniczenia stanowe, na podstawie których w gimnazjum mogli się uczyć tylko synowie szlachty, urzędnikow i bogatych kupców. W 1869 roku wprowadzono do szkół język rosyjski jako wykładowy. W 1872 roku wprowadzono 2 nowe klasy: wstępną i ósmą. Z programu nauczania usunięto przedmioty przyrodnicze, przez 2 lata nie było także języka polskiego.
Młodzież przeciwstawiała się polityce wynaradawiania,
organizując tajne kółka patriotyczne i samokształceniowe,
aktywnie wzięla udział w powstaniu styczniowym, a następnie w
strajku szkolnym w 1905 roku.
W 1915 roku, za zgodą niemieckich władz okupacyjnych,
uruchomiono 5 klas gimnazjalnych i 1 klasę wstępna. Już
wkrótce szkoła rozwinęła się do 8-klasowej, zyskując w
Płocku dobrą opinię. Ważnym wydarzeniem w tym okresie
dziejów szkoły było jej upaństwowienie i nadanie imienia
marszałka Sejmu Czteroletniego, Stanisława Małachowskiego.
Młodzież ówczesnej "Małachowianki" brała aktywny
udział w pracy licznych kółek zainteresowań: artystycznego,
literackiego i gimnastycznego oraz działając w kolach
naukowych, np. fizyko-chemicznym, historycznym.
Zgodnie z politycznym celem okupanta,
"Małachowianka" przestała być placówką
oświatową, służąc Niemcom początkowo za koszary SS, a
następnie pełniąc rolę szpitala wojskowego.Tak bylo do 21
stycznia 1945 roku.
"Małachowianka" była pierwszą otwartą w Płocku po wojnie średnią szkołą ogólnokształcącą. Zmieniła swój profil na koedukacyjny. W 1945 roku uruchomiony został przy szkole niewielki internat i stołówka. Do 1948 roku Szkoła była czynna jako Gimnazjum i Liceum, później, od września tego roku, działała jako Liceum im. marszałka Stanisława Małachowskiego.
CZY CHCESZ POZNAĆ DZIEJE
JEDNEGO Z NAJSTARSZYCH POLSKICH KOMPLEKSÓW SZKOLNYCH?
